Yangın ve gaz algılama sistemleri, yangın veya gaz kaçağı gibi tehlikeli durumları erken aşamada tespit ederek can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılan sistemlerdir. Bu sistemler, algılayıcılar (dedektörler), alarm ve kontrol panelleri, uyarı cihazları (sirene, flaşörler) ve otomasyon sistemleri ile entegre çalışır.
1. Yangın Algılama Sistemleri
Yangın algılama sistemleri, yangının duman, sıcaklık veya alev gibi belirtilerini tespit ederek erken uyarı sağlar.
a) Konvansiyonel Yangın Algılama Sistemi
- Bölgesel (zon bazlı) çalışır, yangının hangi bölgede olduğunu gösterir.
- Küçük ve orta ölçekli binalar için uygundur.
b) Adreslenebilir Yangın Algılama Sistemi
- Her dedektörün kendine ait bir adresi vardır, yangının tam konumunu belirleyebilir.
- Büyük ve karmaşık yapılar için uygundur.
c) Yangın Dedektörleri
Duman Dedektörleri: Duman partiküllerini algılar.
Isı Dedektörleri: Ortamdaki sıcaklık artışını tespit eder.
Alev Dedektörleri: Alevden yayılan ışınları algılar.
Kombine Dedektörler: Hem duman hem ısı algılama özelliğine sahiptir.
2. Gaz Algılama Sistemleri
Gaz algılama sistemleri, yanıcı, patlayıcı veya zehirli gazları tespit ederek tehlikeyi önceden haber verir.
a) Gaz Algılama Dedektörleri
Yanıcı Gaz Dedektörleri: LPG, doğalgaz (metan), hidrojen gibi gazları algılar.
Zehirli Gaz Dedektörleri: Karbon monoksit (CO), hidrojen sülfür (H₂S), amonyak (NH₃) gibi gazları tespit eder.
Oksijen Dedektörleri: Ortamdaki oksijen seviyesini ölçerek eksiklik veya fazlalığı bildirir.
b) Kullanım Alanları
- Konutlar (doğalgaz dedektörleri)
- Sanayi tesisleri (patlayıcı gaz dedektörleri)
- Otoparklar (karbon monoksit dedektörleri)
- Maden ocakları (metan ve oksijen sensörleri)
3. Entegre Sistemler ve Otomasyon
Yangın ve gaz algılama sistemleri genellikle bina otomasyon sistemleriyle entegre edilir. Algılanan tehlike durumunda:
- Alarm sistemleri devreye girer.
- Havalandırma sistemleri açılır/kapanır.
- Gaz vanaları otomatik olarak kapatılır.
- Yangın söndürme sistemleri (örneğin, sprinkler veya gazlı söndürme sistemleri) aktive edilir.
Bu sistemler, güvenliği artırmak için düzenli olarak test edilmeli ve bakımları yapılmalıdır.
